[index]
lingala
Lisakoli ya molongo ya makoki ya moto
Maloba ya yambo
Na botalaka ‘te kondima limemya ya bato nyonso ya molongo pe makoki ma bango
oyo ezali ndenge moko pe bakoki kopimela moto te ezali tina ya bonsomi, bosembo
pe kimpa kati ya molongo.Na botalaka ‘te komona pamba pe koboya kotosa esengeli
ya moto ebatelama na bokonzi ya bosembo po te, na sima yango, moto akoma na botombiki
esongo na minyokoli te,
Na botalaka ‘te esengeli kolendisa boyokani na kati ya bikolo,
Na botalaka ‘te na kati ya Mokanda ya Mibeko ya Lisanga ya Bikolo ya Molongo,
bato ya molongo bayebisi lisusu lolenge bandimi maloki ya tina yo moto, limemya
pe lokumu ya moto, bokokani ya makoki ya basi pe mibali pe na botalaka ‘te
bango bayebisi ‘te bazwi mokano ya kobongisa ezaleli ya moto pe kosala
‘te moto azwa bomoi malamu penza na kati ya bonsomi ya monene penza,
Na botalaka ‘te kozala bato nyonso na makanisi ndenge moko po na makoki
pe bonsomi yango, ezali na tina monene po ‘te oyo bakani elonga,
LIKITA MONENE
ezali koyebisa
LISAKOLI YA MOLONGO OYO YA MAKOKI YA MOTO
lokola eloko oyo bato pe bikolo nyonso balingi babwa, po te bato pe mangomba
nyonso, na bobatelaka tango nyonso Lisakoli yango na moteme, basala makasi na
boteyi pe bokolisi bwanya, po ‘te makoki pe bonsomi yango etosama pe basala
‘te bandima pe basalela yango na bosolo penza na molongo mobimba, ezala
na kati ya bato ya Bikolo ya Lisanga bango moko to na kati ya ekolo pe molongo
mobimba.
Eteni ya yambo (1)
Bato nyonso na mbotama bazali nzomi pe bakokani na limemya
pe makoki. Bazali na mayele pe base, geli kofanda na bondeko okati na bango.
Eteni ya 2
Moto nyonso azali na makoki pe bonsomi nyonso oyo elimbolami na kati ya Lisakoli
oyo, bokeseni ata moke te, na mambi matali loposo ya nzoto, bomwasi to bobali,
lokota, lingomba ya nzambe, makanisi ya politiki to ya ndenge mosusu, ekolo
to longomba ya bato, bokulaka, mbotama to makambo mosusu.
Epai mosusu, na botalaka eloko ya moto, epikisami kosala bokeseni na mambi
matali mibeko ya politiki, mibeko ya bosambisi to ya boyokani na mikili mosusu,
ezala ekolo to mabele ya nsomi to oyo eyangelemani na bauta, to oyo ezwi bonsomi
ya sikisiki te.
Eteni ya 3
Moto nyonso azali na likoki ya kozala na bomoi, a kozala somi pe kozala motema
sei na bomoto na ye.
Eteni ya 4
Moto ata moke te asengeli kozala moumbu; boumbu pe boteki baumbu epikisami na
ndenge nyonso.
Eteni ya 5
Moto ata moke te asengeli konyokama pe kosalelama makambo ya bonyama pe oyo
ezanga bomoto na lokumu.
Eteni ya 6
Moto nyonso azali na likoki ‘te bayeba makoki na ye bipai nyonso.
Eteni ya 7
Bato nyonso bakokani liboso ya mobeko pe bazali na likoki ya kobatelama na mobeko
se ndenge moko. Banso bazali na likoki ya kobatelama se ndenge moko esongo na
bikela nyonso ya bokesenisi elongobani te na Lisakoli oyo pe esengo na bikela
nyonso oyo ekobota bokesenisi yango.
Eteni ya 8
Moto nyonso azali na likoki ya koluka lisalisi ya solo penza na liboso ya mangomba
ya bosambisi ya ekolo oyo ezali na bwanya esongo na bikela oyo ekotangola maloki
ya tina endimami na mibeko po na ye.
Eteni ya 9
Moto moko te akoki kokangama to kobengisama tina te.
Eteni ya 10
Moto nyonso azali na likoki ‘te likambo na ye lokola ya bato nyonso, essambisama
na bosembo pe na miso ya bato nyonso na esambiselo ya somi pe ya epai moko te,
oyo ekozwa mikano engebene na makoki pe masenginia ye to engebene na bosolo
ya likambo ye afundami.
Eteni ya 11
Moto nyonso oyo afundami na likambo azali naino maboko pembe tee tango bakotatola
engebene na mobeko, mabe ye asali, na libanza oyo ekosalama na miso ya bato
nyonso, epai wapi manso esengeli kosalama po te mofundami azwa na ye.
Moto ata moko te asengeli kozwa etumbu po na makambo to botiki oyo, tango esalamaki,
ezalikaki naino mbeba te, engebene na mibeko ya ekolo to ya molongo. So lolenge
yango, bakoki te kopesa moto etumbu koleka oyo ezalaka kopesama na tango likambo
esalamaki.
Eteni ya 12
Moto ata moko te akoki kokota pamba na makambo etali ezaleli, libota, ndako
pe mikanda ya ngana to pe kobebisa lokumu na ye. Moto nyonso azali na likoki
ya kobatelama na mobeko esongo na bikota-kota yango.
Eteni ya 13
Moto nyonso azali na makoki ya kotambola ndenge alingi pe kopona esika ya kovanda
kati ya ekolo.
Moto nyonso azali na makoki ya kotika ekolo nyonso ata ya ye moko po na kokenda
na ekolo mosusu; ye akoki pe kozonga na ekolo na ye.
Eteni ya 14
Na liboso ya monyokoli, moto nyonso azali na likoki ya koluka pe kozwa esika
ya kobomba nzoto na bikolo mosusu.
Likoki yango likopesama te na moto afundami na likambo ya makasi to na bikela
oyo elongombani te na mibeko ya Linsaga ya Bikolo ya Molongo.
Eteni ya 15
Moto nyonso azali na likoki ya koyebana mosi-ekolo.
Bakoki te kopimela moto likoki ya kozala mosi-ekolo to ya kokoma moto ya ekolo
mosusu.
Eteni ya 16
Soki mobu ya kobalana ekoki, mobali pe mwasi bakoki kokwelana pe kotonga libota
pe masimbisi ezala te na makambo etali loposo, ekolo to longomba ya nzambe.
Bango bazali na makoki se ndenge moko na makambo etali makwela, ezala tango
ya makwela to tango ya bokabwani.
Libala ekoki kosalama se soki mwasi na mobali bango mei bandimi na motema moko.
Libala ezali longomba ya tina po na bato pe ezali na likoki ya kobatelama na
bato pe Leta.
Eteni ya 17
Moto nyonso azala ye moko to na kati ya lisanga, azali na likoki ya mokolo-ekolo.
Bakoki ata moke te kopimela to kobotola moto eloko na ye soki tina ezali te.
Eteni ya 18
Moto nyonso azali na likoki, ya kozala na makanisi na ye, mayele na ye ya motema
pe lingomba na ye ya nzambe; likoki yango ekopesa ye ndingisa ya kopona lingomba
ya nzambe to kobongola makanisi na ye, ye moko to elongo na baninga, ezala na
miso ya bato ya mei; na boteyi, na bikela, na bokumisi nzambe pe milulu.
Eteni ya 19
Moto nyonso azali na likoki ya bokanisi pe bolobi; yango ekopesa ye ndingisa
ya kozala na bomo na motema te likolo ya makanisi na ye ndingisa ya koluka,
kozwa pe kopanza mayebisi na makanisi esika na esika, na ndenge alingi koyebisa
yango.
Eteni ya 20
Moto nyonso azali na likoki ya kozala na likita pe lingomba oyo ezali na kinya.
Ekoki te kosengama na makasi te moto akota na lingomba.
Eteni ya 21
Moto nyonso azali na likoki ya kotia maboko na bokambi misala ya ekolo na ye
ezala ye moko to na batoma ye moko aponi.
Moto nyonso azali na likoki, lokola baninga nyonso ya kosala misala ya Leta.
Bolingi yango esengeli komonana na maponi ya sembo oyo esengeli kosalama mbala
na mbala, na liponeli ya bato nyonso pe na boponi ya Lingomba to na ndenge mosusu
ekokani na yango pe ekosala ‘te bato bapona na bonsomi nyonso.
Eteni ya 22
Moto nyonso, lokola azali moko ya lingomba, azali na likoki ya kozwa lisalisi
ya esalelo-lisungi, oyo ezali na ndingisa ya kopesa moto makoki ya ye ya mosolo,
ya bomoi pe ezaleli, po na lokumu pe bokoli malamu ya bomoto na ye, na lisalisi
ya bokasi ya ekolo pe ya boyokani ya mikili na mikili, engebene na mwango pe
bokulaka ya ekolo na ekolo.
Eteni ya 23
Moto nyonso azali na likoki ya kozwa mosala, ya kopona mosala ye alingi, na
ndenge ya sembo elongobani na mosala, pe basengeli kobatela ya esongo na bosomele.
Bato nyonso bazali na likoki, bokeseni ata te, ya kozwa lifuta ekokani po na
mosala ekokani.
Moto nyonso akosala, azali na likoki ya kozwa lifuta ya sembo pe elongobani,
oyo ekosala te ye na libota na ye bazwa bomoi elongobani na lokumu ya moto,
pe ekoki kobongisama lisusu na ndenge nyonso ya bobateli bomoi.
Moto nyonso azali na likoki ya kokela basendika elongo na baninga pe kokota
na basendika po na kokengela maloki na ye.
Eteni ya 24
Moto nyonso azali na likoki ya bopemisi pe bopemisi nzoto, mingi ya bozwui eleko
ya sembo ya boumeli na mosala pe na bozwi lifuta na bakonzi ya mbala na mbala.
Eteni ya 25
Moto nyonso azali na likoki ya kobikela na ndenge elongobani po ‘te azwa
bokolongonu, bozala malamu ya ye pe ya libota na ye epusi na makambo etali kolia,
kolata, kovanda, kosalisa nzoto pe kosungama na ndenge esengeli; ye azali na
likoki ya kosalisama na tango ya bosemele, bokono, bosele, bozenge, bobange
to na tango mosusu ye akozanga mosolo ya kobikela na sima ya makambo esalami
na bolinga na ye te.
Bomama pe bomwana ezali na likoki ya kosungama na ndenge elongobani. Mwana nyonso
abotama kati ya makwela to na libanda asengeli kobatelama to ndenge moko.
Eteni ya 26
Moto nyonso azali na likoki ya bokolisi bwanya pe mayele. Mateya esengeli kopesama
pamba, mosolo te, ata na bakelasi ya mabandela. Mateya ya mabandela esengeni
kopesama na moto nyonso. Mateya ya tekiniki pe ya mosala esengeli kopesama bipai
nyonso; eposa ya kozwa mateya ya kelasi ya minene esengeli kopesama na bato
nyonso, se ndenge moko, engebene na mayele na bango.
Bokolisi bwanya pe mayele esengeli kosala te moto akola na ndenge nyonso pe
atosa malamu penza makoki pe bonsomi ya tina na moto. Yango esengeli komema
boyokani, boboto, bolingo kati ya bikolo pe mangomba ya bato oyo loposo pe boyambi
ekeseni; yango pe esengeli kobongisa misala ya Lisanga ya Bikolo ya Molongo
po na bobateli kimya.
Baboti bazali na likoki ya yambo, ya boponi ndenge ya mateya esengeli kopesama
na bana na bango.
Eteni ya 27
Moto nyonso azali na likoki ya kotia maboko ndenge alingi na misala ya bokolisi
bwanyaya lingomba, kopesela na nkoti, pe kotia maboko na botomboli zebi pe bolamu
ya yango.
Moto nyonso azali na likoki ‘te matomba ya misala ya ye ya zebi, ya bokomi
pe ya nkoti ebatelama.
Eteni ya 28
Moto nyonso azali na likoki ‘te kati ya bato pe bikolo, nyonso ebonga po
te makoki pe bonsomi oyo ekomami kati ya Lisakoli oyo elonga.
Eteni ya 29
Moto azali na mikumba epai ya lingomba oyo ekopesa ye eposa ya bokolisi bomoto
na ye na ndenge elongobani.
Moto nyonso, na botalaka makoki pe bonsomi na ye, asengeli kosala se mikumba
oyo eyebani na mobeko se po ‘te bayeba pe bakumisa maloki pe bonsomi ya
baninga, pe po na kotosa mibeko ya sembo ya ezalela kinya ya bato pe bozali
malamu kati ya lingomba ya boyangeli lisanga.
Makoki pe bonsomi yango ekoki, ata moke te, kozala esongo na masengi ya Lisanga
ya Bikolo ya Molongo.
Eteni ya 30
Mobeko ata moko te ya Lisanga oyo ekoki kozala po na Leta, na lisanga ya bato,
to na moto, likoki ya kosala likambo oyo ekonyata makoki pe bonsomi awa.
[index]